Lustrum 28 september – Spreker in de spotlights: Rik Smits

Rik Smits – De kunst van charmeren, intimideren en bezweren

Rik Smits deed eindexamen in 1972, maar was pas in 1970 in de vijfde op school gekomen. Hij behoort dus “tot de laatste jaargang die het onmenselijke lot trof ook op zaterdag nog naar school te moeten”. Hij was een tijdje leraar Engels, daarna taalkundig onderzoeker aan verschillende universiteiten, promoveerde en werd wetenschapsjournalist en non-fictieschrijver, meestal over onderwerpen die met taal, hersenen en/of ICT te maken hebben. Zijn laatst verschenen twee boeken zijn: ‘The Art of Verbal Warfare’ (Reaktion Books 2022) en ‘BINK: zo helpt het universeel basisinkomen Nederland de 21e eeuw door’ (Mazirel Pers 2023). Hij schrijft ook regelmatig artikelen op zijn eigen website.

Vloeken en vleien, spotten en schelden doen we allemaal (ook, verdomme, de eikel of troela die beweert van niet!). Het zit net zo biologisch in ons ingebakken als taal zelf. Het helpt ons om onszelf aan anderen te verklaren, maar ook om anderen naar onze wensen te vormen en onze zin te krijgen – van propaganda en keiharde intimidatie tot de gefluisterde praatjes waarmee we onze bedpartners ophitsen. Maar hoe werkt dat, en hoe ver gaat het? Wat is het nut van humor, ook slechte en kwalijke humor? Waarom zijn sommige vernietigende grappen onweerstaanbaar leuk en andere alleen maar naargeestig? Wat hebben pret en lachen met angst en stress te maken? En waarom komt er toch zo gauw ruzie op sociale media? Een rondje door de minder onderzochte krochten van onze geest, met vrolijke en vlijmscherpe voorbeelden.